Stads-teekenschool in Enkhuizen

Bij het lezen van deze advertentie uit 1854 werd ik nieuwsgierig. Wat was de Stads-Teekenschool, voor wie was die en waar werd er lesgegeven? Waar was de Zeepziederij van dhr. K. de Wit? Al zoekende in ons archief vond ik het volgende.

In de Steevast van 2011 schrijft Suus Messchaert een stuk over de Zeepziederij op de Havendijk. Ik begrijp daaruit dat dhr. K. De Wit samen met zijn broers deze firma runde en dat jongeren zich bij hem op konden geven voor de lessen op de Stads-Teekenschool. Later ontdek ik dat hij een van de commissieleden is, die deze school oprichten.

"Lees verder ...”

Gepubliceerd door Charissa Franke-Roskam op 28-11-2025

Een wonderkind

Tegenwoordig is 100 jaar worden niet heel bijzonder. In de 19de eeuw was het een wonder als je die leeftijd haalde. Jochem de Graaff was zo’n wonderkind. Hij werd geboren op 29 juni 1799 en stierf 10 december 1900. Hij leefde dus in drie eeuwen!

In 1977 werd het huis van Jochem aan de Noorderboerenvaart 18 gerenoveerd. In de fundering werden een jeneverfles en een glas gevonden met daarin een stuk karton waarop stond: “Heden de 29e juni 1899 wijden wij een dronk op de 100e verjaardag van Jochem de Graaff, wonende te Enkhuizen. Dit zeldzame feit een honderd jarige te zien welke nog kaarsrecht en zeer gemakkelijk zich voortbeweegt en nog leest zonder bril is een wonder van de 19e eeuw.

"Lees verder ...”

Gepubliceerd door Jorien Kant op 13-11-2025

Naar de stembus

Kiesrecht voor vrouwen lijkt zo vanzelfsprekend. Dit recht is echter zwaar bevochten, ook in Enkhuizen. Eind 19de eeuw ontstond bij veel vrouwen het besef dat als ze hun positie wilden verbeteren, stemrecht noodzakelijk was. Aletta Jacobs was bereid de strijd aan te gaan.

In 1894 richtte Aletta de VVK op, de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht. Overal in het land werden afdelingen opgericht. Over de leden van de VVK werd door de Enkhuizer Courant gezegd dat sommigen denken dat die kortharige en hobbezakdragende vrouwen te veel tijd hebben, maar de schrijver van het artikel was het daar niet mee eens.

"Lees verder ...”

Gepubliceerd door Jorien Kant op 08-10-2025

Vrouwenwerkzaamheden te Enkhuizen, in vroeger tijd.

Deze kop stond boven een artikel, geschreven door Jan Jacob Bruyn. Tussen 1922 en 1926 schreef hij voor de Enkhuizer Courant. Hij ondertekende met zijn initialen J.B.B. Enkele kopieën hiervan werden zuinig bewaard door Suus Messchaert-Heering, die ze mij gaf voor het archief. Zij schreef al eens over Jan Jacob Bruyn in de Steevast van 1996.

Hij werd op 2 april 1863 in Enkhuizen geboren, werkte als onderwijzer en overleed op 24 november 1927. Deze artikelen gaan over ‘De vrouwen te Enkhuizen in actie in de jaren 1572 en 1672’ en over het Vrouwenkiesrecht, waardoor ook vrouwen in Enkhuizen mochten gaan stemmen vanaf 1919.

Hij schrijft over wat het werk van vrouwen inhield in vroeger tijd. Zo had je de Regentessen, de rijkere vrouwen. Zij werkten vrijwillig, in huizen voor leprozen, bejaarden, zieken en wezen.

"Lees verder ...”

Gepubliceerd door Charissa Franke-Rosam op 15-09-2025

In memoriam Piet de Vries (1931 – 2025).

(Piet de Vries bij een rondleiding in 1995. Foto Oud Enkhuizen collectie Walter Haentjens)

In de vele jaren (1981 tot 2008) dat Piet voorzitter was van de vereniging heeft hij de vereniging ingrijpend veranderd. Toen hij voorzitter werd was het een beetje een notabelen club en daar had Piet duidelijk niets mee.

Tijdens zijn voorzitterschap is een aantal zaken ingevoerd die de omslag van een notabelenclub naar een vereniging die zich duidelijk naar buiten toe manifesteerde, laat zien.

De stadswandelingen begonnen: nog steeds een zeer populaire activiteit van de vereniging. Zes keer per zomer staan er nu ongeveer honderd belangstellenden op de gidsen van Oud Enkhuizen te wachten. Daarnaast begon de vereniging met het uitgeven van een jaarboek Steevast; tot op de dag van vandaag een veelgelezen publicatie voor de leden.

Oud Enkhuizen begon ook een eigen uitgeverij met de Maelsonreeks. Tussen Hel en Vagevuur uit 1986 bijvoorbeeld was een ongekend succes.

Dat de vereniging de stadsgevangenis in beheer nam en eigen tentoonstellingen organiseerde, hoort ook bij dit naar buiten treden van Oud Enkhuizen. Het enorme succes van de tentoonstelling Linkeroor Zichtbaar met pasfoto’s van Van Rossum overviel iedereen.

Dit alles bleef niet zonder resultaat en de vereniging steeg naar een ledental van bijna 2.000 leden. Het hielp Piet om, zo nodig, op niet mis te verstane wijze aan het stadsbestuur kenbaar te maken dat de vereniging het ergens niet mee eens was.

We herdenken Piet als een zeer actieve, humoristische en inspirerende voorzitter.

Gepubliceerd door Redactie op 13-08-2025

Inloop uur monumenten

Iedere monumenten bezitter weet dat de regelgeving rond monumenten soms lastig is. Je hebt niet alleen met de geschiedenis van je monument te maken maar ook met de (beschermde) omgeving waar het monument staat. De gemeente beslist wat er mogelijk is, maar doet dat uiteraard op basis van wet- en regelgeving, en na het inwinnen van advies bij de Erfgoedcommissie.

In Enkhuizen wordt nu door de gemeente een inloopspreekuur voor monumenten bezitters georganiseerd. Een lid van het team erfgoed is van af september de eerste woensdag van de maand in het stadshuis aanwezig.

U moet u aanmelden door te mailen naar erfgoed@sed-wf.nl met de datum dat u langs wil komen. Het uur is tussen twee en drie.

Gepubliceerd door Redactie op 13-08-2025

Paulus Potter 1625-1654.

Dit jaar herdenken we in Enkhuizen het 400ste geboortejaar van Paulus Potter, de beroemde dierenschilder uit de 17de eeuw. De Potters waren echte Enkhuizers. Het gezin Potter woonde in de buurt van de Westerkerk. Daar zijn ook talloze Potters begraven, waaronder meester-scheepstimmerman Seger Pieterszoon Potter. Op zijn grafsteen is het volgende grafschrift te lezen: “Nadat yck heb 180 schepen gemaeckt, doen ben yck ten ende gheraeckt”. Pieter, de vader van Paulus, was getrouwd met Aagje Pouwels Bartsius. Via haar had hij connecties met belangrijke Enkhuizer families. Hij was kunstschilder, glasschrijver en glasschilder van beroep. In Enkhuizen heeft Paulus niet lang gewoond, toen hij drie was verhuisden zijn ouders naar Leiden. Ongetwijfeld heeft Paulus gewerkt in het atelier van zijn vader en heeft hij daar connecties opgedaan. Pieter heeft niet het succes gehad van zijn zoon en is in 1652 In Amsterdam arm gestorven.

"Lees verder ...”

Gepubliceerd door Jorien Kant op 23-07-2025

Willem van Oranje in Enkhuizen

Op 15 juli werd in het stadhuis van Enkhuizen op feestelijke wijze een belangrijk schilderij voor Enkhuizen en voor West - Friesland onthuld door Klaas Koeman, voorzitter van Oud Enkhuizen en Ad Geerdink, directeur van het Westfries Museum. Het schilderij hangt tot de verbouwing van het museum achter de rug is in de hal van het stadhuis van Enkhuizen. Daar kan iedereen het komen bewonderen. Als het museum klaar is wordt het een onderdeel van de vaste collectie.

Onderstaande tekst is op het informatiebord bij het schilderij te vinden.

Je mag het gerust een ‘finest hour ‘ van de stad noemen, het bezoek van Willem van Oranje aan Enkhuizen op 20 oktober 1572. Het bezoek was een gebaar van dankbaarheid en respect voor de voortrekkersrol die de stad speelde in de door de prins van Oranje geleide opstand tegen het Spaanse gezag. Een half jaar eerder, op 21 mei 1572, had Enkhuizen als eerste stad in Holland de kant van Oranje en de Opstand gekozen.
De vader des Vaderlands verbleef drie dagen in Enkhuizen. Op het schilderij is het moment afgebeeld waarop de prins op De Dijk, in het bijzijn van een grote menigte wordt ontvangen door burgemeester Pieter Buyskens. Rechts op de achtergrond is de Drommedaris te zien. De weergave is historisch niet correct. Dat komt mede omdat het schilderij pas 300 jaar na de historische gebeurtenis is geschilderd; rond 1860 door de Amsterdamse kunstenaar Hendrik Jacobus Scholten (1824-1907). Het imposante schilderij maakte ooit onderdeel uit van de Historische Galerij van kunstenaarsvereniging Arti & Amicitiae in Amsterdam, waarin hoogtepunten uit de Nederlandse geschiedenis in 102 schilderijen werden afgebeeld.
Vanaf 2027 is het schilderij te bewonderen in de vernieuwde presentatie van het Westfries Museum.
Het schilderij is aangekocht door het Westfries Museum, met steun van Vereniging Oud Enkhuizen, Ondernemersfonds Enkhuizen en Stichting Comité 21 mei 1572. Vereniging Oud Enkhuizen Gemeentelijke collectie Enkhuizen Westfries Museum

Gepubliceerd door Redactie. (foto van Peter Goedhart) op 20-07-2025

Agenda

Overige

27-12Archief/bibliotheek gesloten!

Ter informatie

Deze site gebruikt javascript om het navigeren te vergemakkelijken. Uw browser staat dat momenteel niet toe.

Uiteraard kunt u onze pagina's blijven bekijken, alleen zal de functionaliteit beperkt zijn.

U kunt javascript overigens veilig inschakelen, we tonen u geen advertenties en we gebruiken geen ook trackers of soorgelijke ongein.

Hoe zet ik javascript aan?