Welkom bij Oud Enkhuizen
Zonnecollectoren
Op maandag 13 maart overhandigden vertegenwoordigers van de stichting Stadsherstel en de vereniging Oud Enkhuizen de door hen geschreven notitie "Enkhuizen, binnenstad en zonnecollectoren" aan wethouder Kok van de gemeente Enkhuizen. De notitie gaat over de vele zonnecollectoren die er in de monumentale binnenstad op de daken verschijnen. Het Noord Hollands Dagblad van 18 maart besteedde aandacht aan deze gebeurtenis.
De notitie met een zeer fraaie gefotoshopte omslag over het Zuiderspui en de Bocht vol met blauwe collectoren, vervaardigd door Tiff, kan hier gedownload worden.
Sint Fransiscus-Xaveriuskerk
Het bestuur van de katholieke kerk heeft lang volgehouden dat de kerk in zodanige slechte staat was, dat de Sint Fransiscus-Xaveriuskerk gesloopt moest worden. Dat standpunt is inmiddels weerlegd. Natuurlijk zit er hier en daar een scheur in het metselwerk of in de vloer, maar dat is bij een gebouw als deze kerk heel normaal. Er is ook geen enkel veiligheidsrisico, er is ook geen sprake van extreme onderhoudskosten.
Ook zou de kerk niet of nauwelijks van cultuur-historische waarde zijn. Die bewering werd gedaan zonder enig onderzoek, dus dat onderzoek heeft de vereniging Oud Enkhuizen maar gedaan. Gerrit Vermeer heeft een uitgebreide studie naar het gebouw verricht. Hij kwam en passant ook nog een tweetal tot nu toe onbekende tekeningen tegen. Zijn onderzoek leidde tot een gedegen rapport over de cultuur-historische waarde van de kerk. En die waarde is hoog. De architect Molenaar hoort tot de belangrijkste volgelingen van de beroemde P.J.H. Cuypers. Binnen het oeuvre van Molenaar is de Sint Fransiscus-Xaveriuskerk heel goed voorbeeld van zijn latere werk. Andere voorbeelden van het werk van Molenaar zijn de Bartholomeuskerk in Poeldijk (gemeentelijk monument), de Sint Bonaventurakerk in Woerden (rijksmonument), de Sint Bonifatiuskerk in Rijswijk (rijksmonument) en het Canisiuscollege in Nijmegen (rijksmonument).
Een en ander was voor het Cuypersgenootschap aanleiding om aandacht te besteden aan de katholieke kerk in Enkhuizen. Het Cuypersbulletin, het blad van de stichting is dan ook bijna geheel gewijd aan het rapport van Gerrit Vermeer. Via de website van Oud Enkhuizen is dit nummer van het Cuypersbulletin te downloaden.
Het Cuypersgenootschap is een instelling die zich inspant om het gebouwde erfgoed uit de 19de en 20ste eeuw te bewaren. Het adres van hun website is www.cuypersgenootschap.nl. Natuurlijk kan je ook lid worden om het werk van de stichting (en hun publicaties!) te steunen: het adres van het secretariaat is Postbus 575, 6800 AN Arnhem.
Verkoop weeshuizen Westerstraat
De gemeente Enkhuizen heeft besloten de beide voormalige weeshuizen, Westerstraat 109 en 111, te verkopen. De panden staan in het centrum van het kernwinkelgebied; een gebied dat heeft te kampen met veel leegstand en dat dientengevolge steeds minder aantrekkelijk wordt voor de ingezetenen, de regio en de toeristen.
De vereniging Oud Enkhuizen maakt zich grote zorgen over de zorgvuldigheid die met de verkoop gepaard gaat. Het gebied is kwetsbaar en op de brief van 6 juli 2016 waarin de Vereniging Oud Enkhuizen c.s. daarop wezen is geen merkbare actie ondernomen. Vandaar dat we nogmaals een brief hebben gestuurd.
U kunt de brief van 31 oktober 2016 aan de gemeente Enkhuizen in PDF formaat hier in zijn geheel nalezen. Wij hopen van harte dat de Westerstraat verder onheil bespaard zal blijven.
Goudleerbehang in het weeshuis
Op 21 september verscheen er in de Enkhuizer Courant een artikel onder de kop “Dit zijn de Grote schatten van de stad”. De voorzitter van de vereniging Klaas Koeman kwam hierin aan het woord over het belang van een restauratie van de goudleer behangsels in de regenten- en regentessenkamer in het Weeshuis aan de Westerstraat nr 109. Het goudleer is indertijd weggehaald omdat het waterschade had opgelopen bij de brand in 1996.
In het artikel pleit de Klaas Koeman ervoor om in ieder geval een onderzoek te doen naar een haalbare en redelijke restauratie en de kosten daarvan. De gemeente heeft de suggestie inmiddels overgenomen. Het hele artikel is te lezen op de website van de krant: Noordhollands Dagblad
Brief aan de gemeente over de weeshuizen
6 juli 2016
Aan B & W en de Raad van de Gemeente Enkhuizen,
U heeft besloten de twee weeshuizen Westerstraat 109 en 111 te verkopen. Dat stelt ons zeer teleur.
De monumenten staan in een zeer belangrijk deel van de Westerstraat. Samen met de katholieke kerk, de Westerkerk en de Euchariuskapel met zijn prachtige entreepoort, bepalen ze het beeld en de sfeer van dat gedeelte van de Westerstraat. Dat wij ons grote zorgen maken over de Westerstraat, de leegstand van de winkels en de mogelijke sloop van de katholieke kerk zal duidelijk zijn. Dat de gemeente een groot gedeelte van de regie uit handen geeft door deze beeldbepalende monumenten te verkopen, doen onze zorgen alleen maar toenemen. Sterker nog: ook de panden achter de katholieke kerk, de bejaardenwoningen van Wilgaerden staan op de nominatie om gesloopt te worden. We hebben niet de indruk dat het gemeentebestuur iets van een plan of visie heeft voor het hele gebied tussen de Dijk, De Westerstraat en de Doelenstraat.
Cultuurhistorisch is het een belangrijk deel van de stad. Ik noemde al de Westerkerk met de Librije, beide monumenten die het plaatselijk belang ver overschrijden. Maar het gaat hier ook om het snijpunt tussen de Middeleeuwse stad en de Boerenhoek. Je zou het betreffende gedeelte van de Westerstraat de entree voor de Boerenhoek kunnen noemen; een gebied met een totaal andere uitstraling dan het Middeleeuwse- en het havengedeelte van de stad. Dat de Boerenhoek potentieel een toeristische trekker zou kunnen zijn die nog nauwelijks ontwikkeld is, hoeft geen betoog.
In de afgelopen jaren is ook een aantal activiteiten ontwikkeld in de vroegere galerie de Twee Wezen en op het pleintje voor Westerstraat 109 en 111. Ik noem de lezingen en de kleine tentoonstellingen in de vroegere galerie, de activiteiten tijdens Open Monumenten Dag en de springkussens en het ijsbaantje op het plein. Het is te vrezen dat deze publieksfunctie verloren gaan. In een stad zonder stadspleinen een verlies. Men gaat overigens volledig voorbij dat er in Westerstraat 111 twee stijlkamers aanwezig zijn met een zeer bijzondere goudleerbehang dat jarenlang op restauratie wacht.
Enkhuizen kan niet tippen aan initiatieven die in Hoorn genomen worden. Ik noem alleen maar de mogelijkheden voor cultuurhistorisch toerisme op het “nieuwe” Oostereiland. Zelfs (en dat bedoel ik niet denigrerend naar onze buren) in Bovenkarspel koesteren ze hun molen en proberen ze door een zorgvuldige aankleding van de ruimte om de molen heen het monument zo veel mogelijk in zijn waarde te laten.
En in Enkhuizen? Het lijkt er op dat het stadsbestuur niet veel verder komt dan het bordje van de makelaar: Te Koop. Veel meer initiatieven worden niet genomen.
Klaas Koeman
NB
Deze brief is voorgelegd aan H. Draaisma (stichting Welwonen), T. Maris (stichting Stadsmanagement Enkhuizen) en N. Waalkes (Stadsherstel N.V.). Deze organisaties ondersteunen deze brief volledig.
Huwelijksafkondigingen tijdens de Republiek
Pim Verweij stuurde ons een artikel van zijn hand dat vrijwel uitsluitend is gebaseerd op de Huwelijksafkondigingen Enkhuizen over de periode 1577-1795, m.a.w. tijdens de Republiek. Het is a.h.w. de afronding van zijn eerdere artikelen betreffende de perioden 1577-1599 en 1600-1617, verschenen in Steevast 2011 en 2015. De bedoeling van dit artikel is niet zozeer de genealogische waarde van de huwelijksafkondigingen aan te tonen, maar vooral hun betekenis voor de kennis van een aantal facetten van de geschiedenis van Enkhuizen zoals de herkomst van haar bewoners, de lokale toponymie en de aanwezige krijgsmacht. Deze huwelijksafkondigingen zijn door Verweij als vrijwillig medewerker van het Westfries Archief in de afgelopen jaren gedigitaliseerd en zijn thans op de website aldaar doorzoekbaar.
Het artikel is hier te lezen in PDF formaat.
